Αlexander Schapiro, Εθνικός Αναρχισμός;

Στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο παρατηρήθηκε μια σημαντική αύξηση των εθνικιστικών αισθημάτων που εκφράστηκαν μεταξύ επιφανών αναρχικών ακτιβιστών και στον τύπο του κινήματος, η οποία αντιστοιχούσε στην αναδιατύπωση του εμφυλίου πολέμου ως εθνικοαπελευθερωτικού ενάντια στα μαροκινά, γερμανικά και ιταλικά στρατεύματα που πολεμούσαν τη Δημοκρατία. Πριν από την είσοδο της CNT στη ρεπουμπλικανική κυβέρνηση τον Νοέμβριο του 1936, απομακρύνθηκε η συντακτική επιτροπή της ημερήσιας εφημερίδας του καταλανικού τμήματος της CNT, Solidaridad Obrera (“Soli”),.
Μεταξύ εκείνων που αντικατέστησαν τους αποπεμφθέντες δημοσιογράφους ήταν ο Salvador Cánovas Cervantes, υποστηρικτής μιας “φυλετικής” αντίληψης του ισπανικού αναρχισμού, ο οποίος είχε προηγουμένως εκδιωχθεί από την CNT μετά την υποψηφιότητά του στις εκλογές κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Δημοκρατίας.

Αυτό που ακολουθεί είναι ένα άρθρο του Αλεξάντερ Σαπίρο του 1937, ενός βετεράνου Ρώσου αναρχοσυνδικαλιστή εξόριστου στη Γαλλία. Ο Schapiro ήταν όλο και πιο επικριτικός απέναντι στις πολιτικές της CNT κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, προς μεγάλη δυσαρέσκεια των επωνύμων της οργάνωσης. Ο κάποτε Εθνικός Γραμματέας της CNT, Horacio Martínez Prieto, τον περιέγραψε στα απομνημονεύματά του ως τον “μεγαλύτερο εχθρό της CNT” εκείνη την εποχή. Το άρθρο αυτό αποτελεί απάντηση σε ένα κύριο άρθρο της Solidaridad Obrera που δημοσιεύτηκε στις 26 Μαΐου, το οποίο, σε μια ελάχιστα συγκαλυμμένη επίθεση κατά της σοβιετικής επέμβασης στην Ισπανία, είχε επιδοθεί σε τρομακτική εθνικιστική ρητορική.
Η αντεπίθεση του Schapiro δημοσιεύτηκε αρχικά στα γαλλικά στο Le Combat Syndicaliste, την έκδοση της CGT-SR, και μεταφράστηκε στα ισπανικά προκειμένου να συμπεριληφθεί σε έναν φάκελο προσβλητικών άρθρων μη Ισπανών αναρχικών που συνέταξε η Εθνική Επιτροπή της CNT προς το τέλος του έτους.

Εθνικός Αναρχισμός;

Γνωρίζουμε τα πάντα για τον εθνικο-σοσιαλισμό.

Δυστυχώς, το ξέρουμε εδώ και πολύ καιρό. Στη Γαλλία εμφανίστηκε πρόσφατα ένα πρωτο-φασιστικό κίνημα που αυτοαποκαλείται εθνικο-κομμουνιστικό. Αυτές οι αντιφάσεις των όρων, έννοιες που αλληλοαποκλείονται, ενωμένες με μια παύλα, είναι πιο εμφανείς από ποτέ τα τελευταία χρόνια, προκαλώντας μας την ίδια ναυτία με οτιδήποτε άλλο καυχιέται για τον “εθνικό” του χαρακτήρα. Τώρα εμφανίζεται στον ορίζοντα, από την άλλη πλευρά των Πυρηναίων, μια νέα ιδεολογία για την οποία δεν μπορούμε να σκεφτούμε καλύτερο όνομα από τον εθνικο-αναρχισμό.

Αναφερόμαστε, για άλλη μια φορά, στην Solidaridad Obrera, η οποία συνεχίζει να είναι η έκδοση της CNT στην Καταλονία και το φερέφωνο της εθνικής οργάνωσης. Ένα κύριο άρθρο που δημοσιεύτηκε στις 26 Μαΐου με τον όχι πλέον εκπληκτικό τίτλο “Η επανάστασή μας πρέπει να είναι ισπανική” αποτελεί ένα παράδειγμα αυτής της νέας τάσης, την οποία δεν θα μπορούσαμε να ονομάσουμε αναρχική χωρίς να γελοιοποιηθούμε, αλλά η οποία ωστόσο προσπαθεί να δημιουργήσει μια σύνδεση μεταξύ του αναρχισμού που πρεσβεύει η CNT και του εθνικιστικού σοβινισμού που διαρρέει από κάθε πόρο του αρχισυντάκτη της Solidaridad Obrera. Τα επιχειρήματα υπέρ αυτής της διανοητικής κωλοτούμπας αξίζουν να καταγραφούν και για το σκοπό αυτό παραθέτουμε τα παρακάτω αποσπάσματα:

“Η CNT και η FAI αποτελούν ένα σταθερό και ισχυρό επαναστατικό κίνημα που είναι κατεξοχήν ισπανικό και κατεξοχήν ιβηρικό. Στην πεμπτουσία του ισπανικό και ιβηρικό χωρίς να είναι στο ελάχιστο εθνικιστικό… Η ανικανότητα των προδοτικών στρατηγών επέφερε την άμεση επέμβαση της Ιταλίας και της Γερμανίας και αυτή η αλλοτρίωση1 της Ισπανίας, που προκάλεσαν οι επαναστάτες, απειλεί να περιβάλει ολόκληρη την ισπανική γη.
Η CNT και η FAI σχηματίζουν ένα μαζικό επαναστατικό κίνημα που προχωρά με απόλυτη ομοιογένεια και που μετρά στις τάξεις του ένα καλό ποσοστό των εκατοντάδων χιλιάδων ανδρών που αγωνίζονται ενάντια στον εισβολέα σε όλα τα μέτωπα του πεδίου της μάχης και εκείνων που εργάζονται για την πολεμική προσπάθεια στα μετόπισθεν. Μπροστά σε αυτόν τον κίνδυνο, ανακοινώνει την θέση της, η οποία μπορεί να συνοψιστεί στη φράση: Η Ισπανία για τους Ισπανούς!
Αν στη χώρα μας υπάρχουν κόμματα εξωτικής προέλευσης (!), των οποίων το πρωταρχικό καθήκον δεν είναι το ισπανικό προλεταριάτο, και αν υπάρχουν ρεπουμπλικανικές φράξιες που, λόγω έλλειψης ιβηρικού χαρακτήρα και πνεύματος (!), συμπλέουν με τέτοιες πολιτικές, θα πρέπει να τις κάνουμε να αντιμετωπίσουν τη θέση μας. Μια θέση που είναι κατ’ εξοχήν ισπανική, κατ’ εξοχήν ιβηρική και κατ’ εξοχήν της ηπειρωτικής χερσονήσου (!)…
Αν είναι επιθυμητό η Ισπανία να αποτελέσει στο μέλλον μια πολιτική και γεωγραφική ενότητα και ένα έθνος που θα συμβάλει στην ειρήνη (!) και την πρόοδο της Ευρώπης, η μόνη βιώσιμη λύση είναι να επιτρέψουμε σε αυτό το κίνημα να κάνει πράξη τους διακαείς πόθους του και να εργαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε η επανάσταση για την οποία όλοι μας δηλώνουμε ότι αγωνιζόμαστε να έχει έναν κατεξοχήν εθνικό χαρακτήρα. Οτιδήποτε άλλο θα ισοδυναμούσε με το να καλύψουμε με ένα ψεύτικο πέπλο ένα νέο έθνος που αναδύθηκε από τα ερείπια ενός απαράδεκτου παρελθόντος για να συμβάλει με την ιδιαίτερη ιδιοφυΐα της φυλής του (!) και τον πολιτισμό του στη συνεχή πρόοδο της ανθρωπότητας.
Κάθε επανάσταση φέρει το όνομα των λαών που την πραγματοποιούν. Η δική μας θα ονομαστεί Ισπανική και έτσι θα γίνει γνωστή σε όλο τον κόσμο…
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτή είναι η γνώμη ενός εθνικού επαναστατικού κινήματος που ξεχειλίζει από ζωή και ενεργητικότητα”.

Καταρχάς, ας πούμε ότι η ανάγνωση αυτού του πανηγυρικού για τον επαναστατικό εθνικισμό έφερε στο μυαλό θλιβερές αναμνήσεις από τη χιτλερική μπλόφα του εθνικισμού με σοσιαλιστική βάση – τη σοσιαλιστική πτυχή για να προσελκύσει το λαό, την εθνικιστική πτυχή για να παρουσιαστούν ως σωτήρες της χώρας ενάντια στο διεθνισμό.. Θυμίζει με τη σειρά του τον σταλινικό εθνικισμό που βάζει την “πατρίδα” πάνω απ’ όλα, σε αντίθεση με την πρώτη φάση της ρωσικής επανάστασης, η οποία ήταν θεμελιωδώς “διεθνιστική”. Παρ’ όλα αυτά, θα προσπαθήσουμε να κοιτάξουμε πίσω από το εθνικιστικό πέπλο του “Soli” για να δούμε τι κρύβεται.

Αρχικά, πρόκειται για μια ελάχιστα συγκαλυμμένη επίθεση κατά των αναρχικών και συνδικαλιστών που ήρθαν από όλες σχεδόν τις χώρες για να υποστηρίξουν την εκκολαπτόμενη Ισπανική Επανάσταση, η οποία πίστευαν ότι θα ήταν η πρώτη πράξη μιας επανάστασης που σύντομα θα εξαπλωνόταν πέρα από τα σύνορα της Ισπανίας, επηρεάζοντας την Πορτογαλία και μεταδίδοντας τον μεταδοτικό ιό της στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία και, ποιος ξέρει, και τη Ρωσία! Σήμερα, αφού πολλοί από αυτούς έχουν πεθάνει στα “Ισπανικά” πεδία των μαχών, ή έχουν δολοφονηθεί στην οπισθοφυλακή στους “Ισπανικούς” δρόμους, ο εκδότης του “Soli”, από την κορυφή του μικρού άνετου Ολύμπου του, επιτρέπει στον εαυτό του να τους χαιρετίσει με τους ακόλουθους συγκαταβατικούς όρους: “Ας μας δώσουν όσοι το θεωρούν καθήκον τους την λίγο ή πολύ (!) ανιδιοτελή και γενναιόδωρη υποστήριξη που επιθυμούν…”.

Όσοι πήγαν στην Ισπανία το έκαναν για να σας βοηθήσουν, ώστε η επανάσταση που ξεκίνησε στις 19 Ιουλίου να εξαπλωθεί πέρα από τα σύνορά της και να κατακλύσει ολόκληρο τον κόσμο, χώρα προς χώρα. Γι’ αυτούς δεν ήταν ζήτημα φυλής ή πολιτισμού, καθώς με αυτή τη λογική θα αναγκαζόμασταν να συμπεράνουμε ότι η ισπανική φυλή είναι ειδικά επαναστατική και ότι ο Φράνκο και ο Μόλα (ο Θεός να ευλογεί την ψυχή του) είναι μεταμφιεσμένοι επαναστάτες, όπως και όλοι οι Φαλαγγίτες, οι Καρλιστές και οι μοναρχικοί που δεν είναι λιγότερο φυλετικά Ισπανοί. Θα πρέπει λοιπόν να θεωρήσουμε ότι η ιταλική φυλή είναι φασιστική και ότι οι Σλάβοι είναι μια φυλή δολοφόνων Μπολσεβίκων;

Ο ρατσισμός είναι η πιο απαξιωτική πτυχή του φασισμού- είναι δυνατόν να έχει γίνει η βάση της νέας εσωτερικής πολιτικής της CNT; Θα πρέπει να αναρωτηθεί κανείς: αν η Ισπανική φυλή είναι αυτό που διακυβεύεται στον σημερινό αγώνα, δεν θα ήταν καλύτερα να συμμαχήσουμε με τους [Juan] Negríns και τους [Indalecio] Prietos παρά να πολεμήσουμε εναντίον τους, ακόμα κι αν είναι Ισπανοί από φυλή, έτσι ώστε η θριαμβεύουσα επανάσταση να μπορέσει να καταστείλει, καταρχήν, αυτούς τους φυλετικά Ισπανούς (ή Καταλανούς) τύπους όπως ο Franco, ο Largo Caballero, ο Companys και ούτω καθεξής, και να προχωρήσει στην καταστολή των συμμάχων τους, όποιας φυλής κι αν είναι αυτοί; Γιατί δεν λέτε καθαρά και απλά ότι αυτό που επιχειρείται είναι να απαλλαγείτε από τους Κομμουνιστές και τις Μοσχοβίτικες ίντριγκες που λαμβάνουν χώρα στη Βαρκελώνη και τη Βαλένθια; Σύντροφοι της CNT, στρέφεστε κατά της σλαβικής φυλής ή κατά του αυταρχικού κομμουνισμού, ο οποίος είναι τόσο καταστροφικός σήμερα υπό τον Στάλιν όσο θα ήταν αύριο υπό τον Λάργκο Καμπαλέρο ή οποιονδήποτε ηγέτη του Ισπανικού Κομμουνιστικού Κόμματος; Διότι το να μιλάμε για έναν εξωτικό προσανατολισμό, σαν να ήταν η σοσιαλδημοκρατία (είτε Μπολσεβίκικη είτε Μενσεβίκικη) μια ιδιαιτερότητα της Ρωσίας, θα ήταν σαν να αρνιόμασταν ότι ο Πάμπλο Ιγκλέσιας υπήρξε ποτέ. Και τι γίνεται με τον αναρχισμό; Είναι επίσης εντελώς “εξωτικός”, αν λάβουμε υπόψη ότι ο Μπακούνιν, μεταξύ πολλών άλλων, δεν ήταν Ισπανός…

Θυμόμαστε ότι οι σύντροφοί μας στην Ισπανία είχαν ήδη μιλήσει στη Μαδρίτη το 1931 για το πώς ο αναρχοσυνδικαλισμός είχε εισαχθεί στην Ισπανία -quelle horreur! – “σε ένα βαρέλι μπύρας”, σε μια παρένθεση που απευθυνόταν στους αναρχοσυνδικαλιστές συντρόφους μας της FAUD στη Γερμανία. Παρ’ όλα αυτά, τέτοιες εξωτικές καταβολές δεν αποδείχθηκαν εμπόδιο για την CNT στην Ισπανία να φέρει περήφανα την ετικέτα του αναρχοσυνδικαλιστή.

Η εξύμνηση του ρατσισμού και η απαξίωση του “εξωτικού” είναι δύο ταυτόχρονα και συμπληρωματικά φαινόμενα που υποδηλώνουν, το λιγότερο, μια αντεπαναστατική νοητική κατάσταση, αλλά εκεί που το “Soli” τα χάνει πραγματικά είναι στη δήλωσή του ότι η Ισπανία πρέπει να συμβάλει ” στην ειρήνη και την πρόοδο της Ευρώπης”. Γνωρίζουμε καλά αυτή τη φράση, καθώς επαναλαμβάνεται συχνά από τους πολιτικούς στη Γαλλία, είτε είναι κομμουνιστές, είτε σοσιαλιστές, είτε ρεπουμπλικάνοι, είτε ρατσιστές¹, ότι η Γαλλία (που πρέπει να είναι για τους Γάλλους, φυσικά) πρέπει να εργαστεί για την ειρήνη και την πρόοδο της Ευρώπης…

Αλλά, σύντροφοι αναρχικοί και αναρχο-συνδικαλιστές της “Soli” και της CNT, σε τι είδους ειρήνη και σε ποια Ευρώπη αναφέρεστε; Σίγουρα όχι σε αυτή που υπάρχει, όπως σίγουρα δεν σκέφτεστε τη δημοκρατική Δημοκρατία της Ισπανίας!

Αναφέρεστε, λοιπόν, αντίθετα στην “κοινωνική ειρήνη” που δεν θα γνωρίζει ούτε εκμεταλλευόμενες ούτε εκμεταλλευόμενες τάξεις σε μια Ευρώπη απαλλαγμένη από τον καπιταλισμό; Αν είναι έτσι, θα πρέπει επίσης να σκέφτεστε ότι η επανάσταση πρέπει πρώτα να φέρει εις πέρας το ελευθεριακό της καθήκον! Και έτσι η Ισπανική Επανάσταση (που ονομάστηκε έτσι επειδή την ξεκίνησε ο Ισπανικός λαός), που υψώνεται πάνω από κάθε ζήτημα φυλής, θρησκείας ή τάξης, θα είναι το στίγμα παντού μιας επανάστασης ενάντια στη ρατσιστική, θρησκευτική, οικονομική και πολιτική καταπίεση. Η Ισπανική Επανάσταση θα γίνει μια Διεθνής Επανάσταση, όπως ακριβώς η Γαλλική Επανάσταση του 1789 και η Ρωσική Επανάσταση του 1917.

Ωστόσο, η στάση που υιοθέτησαν οι Ισπανοί σύντροφοί μας, όπως αντικατοπτρίζεται στο κύριο άρθρο του “Soli” που συζητείται εδώ, υποδηλώνει την εκκαθάριση της κοινωνικής επανάστασης υπέρ μιας εθνικής επανάστασης που δεν θα μπορούσε να είναι τίποτα άλλο από μια τυπική πολιτική χειρονομία και που είναι επαναστατική μόνο κατ’ όνομα.

Να είστε σε επιφυλακή ενάντια στον σοβινισμό, που λανθάνει σε κάθε άνθρωπο και σε κάθε κίνημα που δεν έχει καταφέρει να απαλλαγεί από αιώνες μεθοδικής και συστηματικής δηλητηρίασης. Έχετε το νου σας για τα επικίνδυνα σταυροδρόμια και τις άκρες των γκρεμών που σας περιμένουν, γιατί ο δρόμος που έχετε επιλέξει, παρά τα διδάγματα του παρελθόντος και παρά το δόγμα στο όνομα του οποίου συνεχίζετε να μιλάτε, είναι γεμάτος στροφές και ελιγμούς που οδηγούν σε μια άβυσσο από την οποία δεν μπορεί να υπάρξει επιστροφή.

Καλύτερα να τραβήξετε χειρόφρενο και να διακινδυνεύσετε μια δραματική επιστροφή στο δρόμο, που η CNT δεν έπρεπε ποτέ να εγκαταλείψει

Ο εκπρόσωπος τύπου της CNT είναι ανάξιος του καθήκοντός του, η φωνή του είναι ένα κραυγαλέο φαλτσέτο που θα έπρεπε να συνοδεύεται από ωτοασπίδες. Ώρα να αλλάξει ο δίσκος άμεσα.

Αlexander Schapiro, 1937

πηγή: https://libcom.org/article/national-anarchism-alexander-schapiro